Văn Bản Văn Tế Nghĩa Sĩ Cần Giuộc Lớp 11

Nắm được đầy đủ nét chủ yếu về cuộc đời, nghị lực, nhân phương pháp và cực hiếm thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu. Cảm giác được vẻ đẹp bi tráng của bức tượng phật đài dân cày nghĩa sĩ có một không hai trong lịch sử văn học trung đại và tiếng kh U yêu mến của Nguyễn Đình Chiểu cho một thời kì “khổ nhục nhưng Vĩ đại” của dân tộc. Hiểu đông đảo nét cơ bản về thể văn tế cùng thấy được giá trị nghệ thuật rực rỡ của bài xích văn tế.PHÂN MộT: Tắc GIẳ1- CU00 Đữ> Nguyễn Đình Chiểu (1822–1888) tự là khỏe mạnh Trạch, hiệu Trọng Phủ, hối Trai(1),ình tại quê làng mạc Tân Thới, huyện Bình D ỉnh Gia Định (nay nằm trong Thànhphố hồ nước Chí Minh). Ông xuất thân trong mái ấm gia đình nhà nho, phụ vương là Nguyễn Đình Huy, fan Thừa Thiên (nay là vượt Thiên – Huế), vào Gia Định có tác dụng thư lại trên dinh Tổng trấn Lê Văn Duyệt. Ở đây, Ông rước bà Trương Thị Thiệt làm vk thứ, hiện ra Nguyễn Đình Chiểu. Năm 1843, Nguyễn Đình Chiểu đỗ tú tài trên trường thi Gia Định. Năm 1846, ông ra Huế học, sẵn sàng thi tiếp trên quê cha, mà lại lúc chuẩn bị vào trường thi thì nhận được tin mẹ mất, đề xuất bỏ thi trở về Nam chịu tang (1849). Dọc mặt đường về, Nguyễn Đình Chiểu bị đau nhức mắt nặng nề rồi bị mù. Không tắt hơi phục trước định mệnh oan nghiệt, Nguyễn Đình Chiểu về Gia Định mở trường dạy dỗ học, bốc dung dịch chữa dịch cho dân, với tiếng thơ Đồ Chiểu cũng bước đầu vang mọi miền Lục tỉnh.- (1) hối Trai : mẫu phòng tối. Sau khoản thời gian bị mù, Nguyễn Đình Chiểu Nguyễn Đình Chiểu bắt đầu lấy thương hiệu hiệu này.56 lúc giặc Pháp tiến công vào Gia Định (1859), fan trí thức yêu thương nước Nguyễn Đình Chiểu đã đứng vững trên con đường đầu của cuộc nội chiến chống nước ngoài xâm, cùng các lãnh tụ nghĩa quân bàn mưu tính kế tiến công giặc cùng sáng tác hầu như vần thơ cháy phỏng căm hờn, sôi Ý chí chiến đấu. Phái nam Kì mất, ông ở lại bố Tri (Bến Tre). Thực dân Pháp kiếm tìm mọi giải pháp dụ dỗ, download chuộc, dẫu vậy ông khảng khái không đồng ý tất cả, duy trì trọn tấm lòng thuỷ bình thường son fe với nước cùng với dân cho đến hơi thở cuối cùng.II – Sự NGHIÊPTHỨWẫN 1. đầy đủ tác phẩm chínhNguyễn Đình Chiểu là một trong những nhà thơ đầu tiên ở phái nam Kì sáng tác chủ yếu bằng chữ Nôm. Cuộc sống sáng tác của ông chia thành hai giai đoạn, trước và sau khi thực dân Pháp xâm lược. Ở quá trình đầu, ông viết hai truyện thơ dài: Truyện Lục Vân Tiên cùng Dương tự – Hà Mậu, đều nhằm mục đích truyền tay đạo lí làm người. Đến tiến độ sau, thơ văn Nguyễn Đình Chiểu là lá cờ đầu của văn thơ yêu thương nước chống Pháp nửa cuối cầm kỉ XIX với số đông tác phẩm xuất dung nhan về cả nội dung tư tưởng, tình yêu và thẩm mỹ và nghệ thuật như Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc, Văn tế Trương Định, Thơ điếu Trương Định, Thơ điếu Phan Tòng, Văn tế nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh, Ngư Tiềuy thuật vấn đáp (còn hotline là Ngư Tiều vấn đáp nho y diễn ca, một truyện thơ dài). Bởi ngòi bút, Nguyễn Đình Chiểu đang suốt đời đại chiến không mệt mỏi cho đạo đức, thiết yếu nghĩa, cho tự do tự vì chưng của dân tộc: Chở từng nào đạo thuyền không khẳm, Đâm mấy thằng gian cây viết chẳng tà.(Dương tự – Hà Mậu) 2. Nội dung thơ văn – Lí tưởng đạo đức, nhân nghĩa: Nguyễn Đình Chiểu viết Truyện Lục Vân Tiên nhằm mục đích truyền dạy những bài học kinh nghiệm về đạo làm tín đồ chân chính. Đạo lí làm tín đồ của Nguyễn Đình Chiểu mang lòng tin nhân nghĩa của đạo Nho, nhưng mà lại hết sức đậm đà tính dân chúng và truyền thống dân tộc. Phần đông mẫu fan lí ởng trong thành phầm là hầu hết gười sống hậu, thuỷ chung, biết dữ gìn gìn nhân giải pháp thẳng ngay, cao cả, dám chiến đấu và bao gồm đủ sức mạnh để thành công những quyền năng bạo tàn, cứu vãn nhân độ thế: “Tôi xin ra sức dũng sĩ – Cứu fan cho khỏi lao đao buổi này”. – Lòng yêu thương nước, yêu thương dân: lúc cuộc chiế L- –1 ܢܝ- ܠܭܰ ủa thực dân Pháp nổ ra, tầy -a- – – – g d t 王i là lòng yêuA-l- Arl: A- – -a- -a: 1_ ܢ ܦ ܓܒ* ochiến đấu giữ nước buổiấy. Thơ văn yêu nước chống Pháp của Nguyễn Đình Chiểuo57ܐ -L – ܐ- ܠ – -A. All llll-l lial l 1- ܕ -1 : -L va y s-i ticứu nước của dân chúng ta, đôi khi nhiệt liệt biểu dương những nhân vật nghĩa sĩ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ ܫ- – ܫ ܦ ܦ ܫ – ܫ – ܐܒđã chiến đấu, hi sinh bởi vì Tổ quốc. Ông onhân dân (Chạy giặc, Văn tếng} ận vong Lục tỉnh), ông lên án các kẻ sẵn sàng chuẩn bị – a A -l. — a 1- ܂dAdi Jhình tAir ra Tây. Ông ngợi Trương 茎 ܐ Lܬ ܢܝ ܢ – Lܬܝ ܓܝ ܢܝܓܝ ܢܚܫܥܝܬܝܝ ܥܝ ܬܥܝܧܝ ܂ܢ ܢĐịnh, Phan Tòng of -o o gVì đại nghĩ về ܠܫܬ ܢܝ ܬta’ l- 1زمرہ la -la. Li lA. 1- 26 1 ܫܓܬܚ- ܓ݁ܝ ܝܬܝ-A – a l:A- 4A. Aot o o — – ܐܫ ܬܝܢܝ ܕܐܒ ܥL- Jܫ ܫܝܢܝ ܥL- L-=حد — – – –L-=گھ tiền”); theo bụng dân đề nghị chịu tướng quân phù”, đảm đương một vai khổn ngoại”” (Văn tế — a– a a —. Illasuốt đời cui tếch làm ăn, do mến nghĩa có tác dụng quân chiêu mộ, tiến công giặc với ý chí: “Thà hác cơ mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng Vinh… Thác nhưng mà trả sơn hà rồi nợ,- – – གལ། ། ། །ཁ་ཁ། ཁ… gđề l ” ghĩ ần Giuộc) tức thì ܪܵ- ܢܚܬܥܝ ܓLܥ- ܊ ویر A – — – ے thất bại, dân tộ – gb — ܵ – – K Nhân Sư, fan thầy thuốc giỏi trong NgưTiềuy t} ấn đáp, dẫu không thể làm cái gi để cú s-L – Lala. All a a le. ܠ ܢ ܕ al …همه — – – ماه دیده محمد. همه گور – 1- L ہے۔ –طا۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ -L-۔۔۔۔۔۔ گدcao cả: “Dù đui nhưng giữ đạo công ty Còn hon tất cả mắt ông phụ thân không thờ”. 3. Nghệ thuật thơ vănVề nghệ thuật, thơ văn Nguyễn Đình Chiểu có nhiều đóng góp quan trọng, độc nhất là văn vẻ trữ tình đạo đức. Vẻ đẹp nhất của thơ văn ông ko phát lộ rực rỡ ở hiệ tượng mà ẩn chứa trong tầng sâu của cảm xúc, suy ngẫm. Văn pháp trữ tình bắt đầu từ cõi chổ chính giữa trong sáng, nhiệt thành, đầy tình yêu thương bé người trong phòng thơ, bao giờ cũng nồng đậm hơi thở cuộc sống, từ nó đã tạo ra sức rung cồn mãnh liệt sâu xa. Đặc biệt, thơ văn Nguyễn Đình Chiểu còn khôn xiết đậm đà dung nhan thái nam giới Bộ. Mọi người dân phái mạnh Bộ đều sở hữu thể bắt gặp mình ở những nhân thiết bị của ông, tự lời nạp năng lượng tiếng nói mộc mạc, bình dị đến trọng điểm hồn nồng nhiệt, chất phác, cách cư xử khoáng đạt, hồn nhiên. Lối thơ thiên về kể trong các truyện của ông cũng mang color diễn xướng rất thông dụng trong văn học dân gian phái nam Bộ.Đó là hồ hết yếu tố cơ bản tạo nên giá trị thẩm mĩ rực rỡ của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu. Truyện Lục Vân Tiên, Văn tế nghĩa sĩ phải Giuộc,… xứng đáng là các tác phẩm xuất sắc của văn học vn cuối thời trung đại.M * 。 பட ே – – – – -a- – – (2) tướng mạo quân phù:ấn tín của tướng lĩnh. 3) Кhб. 1ܐܫܬܥܝ ܬ ܡܬܝܗ- ܬܥܬ܀ 7 ܗܝܕܘܗܝ ܓ( o— — o b58Đã hơn một nuốm kỉ trôi qua, giờ thơ Đồ Chiểu vẫn ngân vang giữa cuộc đời. Tăm tiếng nhà al gN — e gbå ghệ d ܐ biện pháp cao đẹp cùng những cống hiến lớn lao của ông cho văn học nước nhà.HƯỨNG DẫN học tập BằI 1. Nêu mọi nét chính về cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu. Anh (chị) cảm nhận thâm thúy điều gì qua cuộc sống nhà thơ? 2. Tìm hiểu giá trị thơ văn Nguyễn Đình Chiểu: -Dựa vào đều đoạn trích đã học về Truyện Lục Vân Tiên (ở lớp 9 và lớp 11), hãy cho thấy lí tưởng đạo đức của Nguyễn Đình Chiểu được xây dựng đa phần trên cửa hàng tình cảm nào. – văn bản trữ tình yê Nguyễn Đình Chiểu ?Tác độ — – – – – – ܢ موg thực dâ Pháp مهم ..كمهم معهم. ဂုံး گر o -ܖ đương thời ? – theo anh (chị), dung nhan thái nam Bộ lạ mắt của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu biểu hiện ở những điểm nào ?3”. Với những kỹ năng và kiến thức đã học về phố nguyễn trãi và Nguyễn Đình Chiểu, anh (chị) cảm nhận được điều gì gần cận về bốn tưởng nhân nghĩa giữa hai bên thơ này ? Hãy trình diễn ý con kiến của mình.GHI NHỞCuộc đời Nguyễn Đình Chiếu là 1 trong tấm gương vào sáng, cao đẹp mắt về nhân cách, nghị lực và ý chí, về lòng yêu thương nước, yêu quý dân và thể hiện thái độ kiên trung, quật cường trước kẻ thù. Thơ văn ông là 1 trong bài ca đạo đức, nhân nghĩa, là tiếng nói của một dân tộc yêu nước cất lên từ trận chiến đấu phòng quân xâm lược, là thành tựu nghệ thuật và thẩm mỹ Xuất sắc sở hữu đậm sắc đẹp thái nam giới Bộ.LUYÊN TậP căn cứ vào những kỹ năng và kiến thức đã học về Nguyễn Đình Chiểu và những tác phẩm của fly —— à – Lܧ – ܧ ܢ:- L- –“) — — L- ܫ ܥL- –ܢܖ” Diệu: “Cái ưuñino to lớn ái so với người lao động, sự kính mến chúng ta là một điểm lưu ý của trung tâm hồn Đồ Chiểu”(1) ?fly the J- r—– rs– – e. — ras— li volu al– — so. 1جریر۔۔۔۔nghệ thuật, NXB kỹ thuật Xã hội, Hà Nội, 1973.PHÂN HAI: TÁc PHẩMTIÊU DẫNVăn tế nghĩa sĩ yêu cầu Giuộclà bài bác văn Nguyễn Đình Chiểu viết theo yêu ước của Đỗ Quang, tuần phủ Gia Định, để tế đều nghĩa sĩ vẫn hi sinh trong trận đánh úp đồn quân Pháp ở cần Giuộc đêm 16–12–1861. Nghĩa quân giết mổ được tên quan hai Pháp và một số trong những lính thuộc địa, cai quản đồn nhị ngày rồi bị bội nghịch công và thất bại. Nghĩa binh hi sinh khoảng chừng 20 người. Trong bối cảnh trận đánh đấu không cân sức đa số ngày đầu phòng Pháp, lúc toàn dân tộc đang quyết một lòng thà bị tiêu diệt vinh còn rộng sống nhục, sự hi sinh do đại nghĩa này quả tất cả sức cổ vũ và khích lệto lớn. Vày thế, bài văn ngay lập tức được tụng ca khắp khu vực trong nước, làm xúc rượu cồn lòng người. Nói theo cách khác lần thứ nhất trong văn học tập dân tộc, người nông dân nghĩa sĩ kháng ngoại xâm đã được dựng một bức tượng đài thẩm mỹ bất tử.Văn tế là 1 loại văn thường lắp với phong tục tang lễ, nhằm mục đích bày tỏ lòng nuối tiếc thương so với người đã mất. Văn tế thường sẽ có hai câu chữ cơ bản: nói lại cuộc đời, công đức, phẩm hạnh của bạn đã chết thật và thanh minh nỗi đau thương của bạn sống trong giờ đồng hồ phút vĩnh biệt. Âm hưởng bình thường của bài bác văn tế là bi thương, tuy nhiên sắc thái biểu cảm ở mỗi bài hoàn toàn có thể khác nhau. Có bài chỉ thuần tuý là một trong tiếng khóc (Văn tế Trương Quỳnh Như của Phạm Thái) nhưng cũng đều có bài mang tính chất sử thi bi lụy (Vân tế nghĩa sĩ bắt buộc Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu, Văn tế Phan Châu Trinh của Phan Bội Châu). Đặc biệt, gồm khi văn tế còn được viết trong số những hoàn cảnh khác, nhằm mục đích khác (ví dụ Tú Xương làm Văn tếsống vợ với giọng hài hước, dí dỏm, hay những nhà văn cách mạng sau này có thể làm văn tế bầy thực dân, đế quốc nhằm đả kích, châm biếm). Văn tế hoàn toàn có thể được viết theo nhiều thể: văn xuôi, thơ lục bát, tuy nhiên thất lục bát, phú,… (Bài văn tế này viết theo thể phú Đường luật, tất cả vần, bao gồm đối). Giọng điệu văn tế nói phổ biến là lâm li, thống thiết, áp dụng nhiều thán từ và phần lớn từ ngữ, hình hình ảnh có giá trị biểu cảm mạnh. Bố cục tổng quan của bài văn tế thường có bốn đoạn: đoạn mở màn (lung khởi) luận phổ biến về lẽ sinh sống chết, hay khởi xướng bởi những từ bỏ Thương ôi! Hỡi ôi!; đoạn thứ hai (thích thực) nhắc công đức, phẩm hạnh, cuộc đời của bạn đã khuất, thường ban đầu bằng nhiều từ ghi nhớ linh xưa; đoạn thứ cha (ai văn) thể hiện niềm thương tiếc so với người vẫn chết; đoạn thứ tứ (kết) đãi đằng lòng nhớ tiếc thương với lời cầu nguyện của tín đồ đứng tế.WẫN BÁN Hỡi ôi! Súng giặc khu đất rền; lòng dân trời tỏ.Mười năm công đổ vỡ ruộng, chưa ắt còn danh phất như phao ; một trận nghĩa đánh Tây, dù thế mất giờ vang như mõ”.(1) Nghĩa sĩ: người có chí khí, ko quản ngại mất mát vì vấn đề nghĩa như cứu vớt người, cứu nước. Phải Giuộc: nay thuộc tỉnh Long An.(2) Cả câu này ý nói:Mười năm làm ruộng, chưa có thể đã được ai nghe biết tên tuổi; một trận nghĩa đánh Tây, mặc dù hi sinh nhưng mà tiếng thơm còn mãi.60Nhớ linh (1}xưa : Cui chim cút làm ăn; toan lo nghèo khó”. Chưa quen cung ngựa, đâu đến lớp nhung”; chỉ biết ruộng trâu, nghỉ ngơi trong làng bộ4. Việc cuốc, việc cày, bài toán bừa, bài toán cấy, tay vốn thân quen làm; tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó. Tiếng phong hạc” phập phồng hơn mươi tháng, trông tin quan liêu như trời hạn trông mưa; hương thơm tỉnh chiên”) vấy vá” đã cha năm, ghét thói mọi” như bên nông ghét cỏ. Bữa thấy bòng bong” che trắng lốp, mong mỏi tới ăn uống gan; ngày xem ống sương chạy black sì, mong muốn ra cắm cổ. Một mọt xa thư00 vật sộ, há đểai chém rắn đuổi hươu”}}}; hai vầng nhật nguyệt chói loà, đâu dung cộng đồng treo dê bán chó. Nào đợiai đòiai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình(12); chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay cỗ hổ (13).(1) Linh: linh hồn; tại chỗ này chỉ bạn đã chết. (2) Cui phới (côi cút): bơ vơ, không khu vực nương tựa. Cả câu ý nói âm thầm, âm thầm làm ăn uống mà vẫn n(3) ngôi trường nhung: chỗ tập trận, luyện võ.(4) thôn bộ: chỉ xóm xóm, có phiên bản chép là buôn bản hộ(5) Phong hạc: rước ở LLS SA A SqS qqSS L ST q qqq LL LLL SLLSSS SSAS ASSAA Sqqqqq Sqqq S A SqqS S qq L S q S SLS S Sq ASqS hỉ sư hồi hôn lo lắnơ ܫ ܚ — ܫ ܚ – ܐܦ ܚܠܐ ܀ – – ܫܝܠܐ ܚ ܢܝ ܚ ܢܝ ܬ ܢl L ܫܥܬܐ – ܚܬܐ. O – – – – – -o này chỉ tức là tin kẻ địch đến.(6) Miu i ri ri i ri h hôi, ở đây chỉ thực dân Pháp(7) dính vá: làm nhơ bẩn bẩn, dây dính bậy bạ.(8). Th hực dân Pháp)(9) Bòng bong: vải bít nắng, vi buồm trên boong tàu.1. () Xa டட . . . Xa đồng quỹ, thư đồng văn ghī o độ dài, sách viết cùng một lối chữ), ý chỉ một tổ quốc độc lập, tất cả chủ quyền– – – – – – Tổ) chém rắn, dựng cờ nghĩa, tàn phá nhà Tần — – Te 1 frá uvá na 1. اگر ۔۔4ر ۔۔ کرس۔۔۔۔۔4ے..!! * – — — ܦ – – – – – ato – – – – – — it –lăng ư !2) — — ܬܐ Lܝ . ܬܰܘܗܝ ܐܬܝܥܝ-1 ܓ1ܓܝܬܝ – La(13). Bộ hổ:bắt hổ. Đoạn kình, cỗ hổ:ý tâm sự sức hủy diệt giặc.61Khá yêu thương thay! Vốn chẳng yêu cầu quân cơ quân vệ0), theo dòng?) ở bộ đội diễn binho); chẳng qua là dân ấp dân lân, mến nghĩa làm quân chiêu mộ“”. Mười tám ban võ nghệ, nào chờ tập rèn; chín chục trận binh thư, không đợi bày bố. Không tính cật”5) bao gồm một manh áo vải, nào chờ mang bao tấu”6), thai ngòi”; trong tay núm một ngọn tầm vôngo), bỏ ra nài tậu dao tu(9), nón gõ (10). Hoả mai(}}) đánh bằng rơm nhỏ cúi (12), cũng đốt xong nhà dạy đạo kia; gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay, cũng chém rớt đầu quan nhị nọ. Chi nhọc quan quản ngại gióng trống kì trống giục, đánh đấm rào lướt tới, coi giặc cũng như không; nào hại thằng Tây bắn đạn bé dại đạnto, xô củ g vào, liều mạng nh chẳng có. Kẻ đâm ngang, bạn chém ngược, tạo nên mã tào) maní04) hồn kinh; đàn hè trước, lũ(15}ó sau, trối kệ tàu sắt16 tàu đồng súng nổ. Óli ! phần đông lăm lòng nghĩa thọ dùng; đâu biết xác phàm” vội vàng bỏ.(1) Cơ, Lệ: những loại đơn vị chức năng quân team thời phong kiến. (2) Theo dòng: theo loại dõi phụ thân ông. (3) Diễn binh: rèn luyện việc binh.ị mời • mô • ước tìmà • lúc nàu đang dựng cờ nghĩa, chỉ gh ân tấn công Pháp. Nl trường đoản cú nguyện dấn mình vào nghĩa quân. (5). Cậf:lưng. (6). Bao tẩu: bao đựng dao, mã tấu. (7) thai ngòi: bao đựng thuốc đạn, ngòi nổ.(8) Tå ột, hết sức cứng, vắt cho vũ khí.(9) D. Loại dao lưỡi dài, nhan sắc bén, o lưng, dùng làm đốn cây, giết giặc. (10) Nón gõ: nón đội của quân nhân ngày xưa. (11). Hoả mai: mỗi nhóm lửa, đồ làm bằng vật nhạy bén bắt lửa; thường dùng để châm ngòi nổ cho một một số loại súng cổ (súng hoả mai). (12) R – – ܓ — — ܒ — — ܒ ܢܝ (13) Ma tid) (nh ếng Ma-lai-xi-a: }:lính cảnh sá (14) phi ܠ܂ l. – . L. L tuli líp pi la A. (15) Bọn, lũ: chỉ các người, không tồn tại ý khinh thị. (16). Có bản chép là tàu thiếc. (17). Xác phàm: xác của con bạn trần tục.a- – – – – ..- – – – – – – A – Lolai II- eli rMột vững chắc sa ngôi trường rằng chữ hạnh”), nào tuyệt da con ngữa bọc thâyo”; trăm năm âm phủ ấy chữ quy(3), nào ngóng gươm hùm treo mộto). Đoái sông nên Giuộc, cỏ cây mấy dặm sầu giăng; quan sát chợ trường Bình 5), già trẻ nhì hàng luỵ nhỏ. Chẳng buộc phải án cướp án gian đày tới, mà vi binh tấn công giặc cho cam tâm; vốn không duy trì thành duy trì luỹ bỏ đi, mà hiệu lực thực thi hiện hành theo quân đến đáng số(6). Nhưng nghĩ rằng: Tấc đất ngọn rau ơn chúa, tài bồi” cho giang sơn ta; bát cơm manh áo sống đời, mắc mớ chi ông phụ thân nó. Vày ai khiến quan quân khó khăn nhọc, nạp năng lượng tuyết ở sương; vày ai xui đồn luỹ tung tành, xiêu vẹo mưa vấp ngã gió. Sinh sống làm bỏ ra theo quân tả đạo’o), quăng vùa hương”, xô bàn độc”), thấy lại thêm buồn; sống làm cho chỉ ở quân nhân mã tà, phân tách rượu lạt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ. Thà thác cơ mà đặng câu địch khái(11), về theo tổ phụ(12) cũng Vinh; hơn còn mà chịu đựng chữ đầu Tây, ngơi nghỉ với man diff3) khôn cùng khổ.(1) Hạnh: may mắn.-gặp may mắn, nào ngờ đã phải hi sinh. O(3) Quy: về ghĩa là — Ti- iết lí đạo Phật, sống là gửi, thác là ễ (sinh kí, tử quy)(4) Gươm hùm treo mộ: theo tích cổ Trung Quốc, một nghĩa sĩ thời Chiến quốc khi chết đã dặn la-l ܓ ܥܝܢܝ ܫܝ ±aܝ ܓܩas(5) Chợ ngôi trường Bình: thuộc yêu cầu Giuộc.(6) Vĩ binh: có tác dụng lính. Hiệu lực: tại đây hiểu là rất là l ả câu ý ẳng bắt buộc vì mắc tộ4. 12.- 1.1. A. 1 a.(7) Tài bồi: vun đắp, vun trồng. Cả câu ý nói: Tấc đất, ngọn rau mọi là ơn vua (bao đời) vun đắp cho quốc gia ta; bát cơm manh áo của ta, mắc mớ gì mang đến ông thân phụ chúng nó (mà bọn chúng nó chiếm đi).(8) Tả đạo: chỉ đạo Thiên Chúa, nói ܫܶ ܦܝ ܕܝ ܘܝܥ ܢ¬± ܐ ܫ ܢܝ ܢ ܕ — ܕ — ܕ ܢ lược Việt Nam, thực dân tle 4ھ ۔۔۔ 4۔ -۔ھ lơi dung đạo Thiên Chúalar atܢܝ ܥ – ܦ ܢL ܚܐܫ ܐܝ ܧ 6 phân chia A =ls & \ +&\ + – – –۔۔ – A l – A phải đã công ty trương bài bác xích da၀ Thiên Chúa. (9) Vùa hương: bình l — 1-۔ھ– (10). Bàn độc: bàn thờ, (11). Địch khái: thức giấc thần, ý chí kháng kẻ thù. (12) Tổ phụ: ông nội, ở đây chỉ tổ tông nói chung. (13). Man di: chỉ thực dân Pháp.Ôi thôi thôi!Chùa Tông Thạnh(} năm canh ưngo) đóng góp lạnh, tấm lòng son gửi lại láng trăng rằm; đồn Lang Sao) một khắc đặng trả hờn, tủi phận tệ bạc trôi theo dòng nước đổ4Đau đớn bấy!Mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya lèo tèo trong lều; não nuột thay! bà xã yếu chạy search chồng, cơn nhẵn xế dật dờ5) trước ngõ.Ôi!Một trận sương tan, ngàn năm huyết rỡ6). Binh tướng tá nó hãy đóng góp sông Bến Nghé, ai làm ra bốn phía mây đen; ông phụ thân ta còn ở khu đất Đồng Nai, ai cứu giúp đặng một phường bé đỏ”. Thác mà lại trả đất nước rồi nợ8), danh thơm đồn sáu thức giấc chúngo) những khen; thác nhưng mà ưng” đình miếu để thờ, tiếng ngay lập tức trải muôn đời ai ai cũng mộ. Sống tiến công giặc, thác cũng tiến công giặc, vong linh theo góp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sinh sống thờ vua, thác cũng cúng vua, lời dụ(}}) dạy đã rành rành, một chữ nóng (12) đủ đền công đó. Nước mắt nhân vật lau chẳng ráo, thương bởi hai chữ thiên dân; cây mùi hương nghĩa sĩ thắp thêm thơm, cám vì một câu vương vãi thổ03). Hỡi ôi thương thay! . Tất cả linh xin hưởng. SS (Theo Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu, NXB Văn học tập Giải phóng, TP. Hồ Chí Minh, 1976) (1) chùa Tông Thạnh ản chép là Tôn Thạnh, tê ܀ – L- … — ܼܧ — ܫܶ¬ܐ ܚܫ¬ ± . đã áp dụng làm địa thế căn cứ chống giặc. (2) Ung: phải, chịu. ) Đồn L tillang-x Giuộc. (4) Tüi – — z = –rñno – hrn ru1t luui – hori 子 ۔۔۔۔۔۔۔۔ o o(3 o gsa:gọi tắt từ p binh Pháp đóng ở vị trí kia chợ phải JAG J. A – — (5) Dậ ý nói l . – (6) ngày tiết rỡ: lừng danh rạng rỡ. (7) con đỏ: đứa trẻ con ịnh ròn đñ hỏn